معرفی کتاب «Design Justice: Community-Led Practices to Build the Worlds We Need»
کتاب «Design Justice: Community-Led Practices to Build the Worlds We Need» نوشتهی من، ساشا کاستانزا چاک، اثری است که تلاش دارد اصول عدالت و برابری را در فرآیندهای طراحی با تمرکز بر جوامع حاشیهنشین و کمتر دیدهشده، بازتعریف کند. این کتاب مدلی جایگزین ارائه میدهد که طراحی را به جای اولویتدادن به سود، قدرت و کاربران ممتاز، بر پایه عدالت اجتماعی، شنیدن صدای جوامع آسیبپذیر و احترام به تنوع فرهنگی بنا میکند.
خلاصهای جامع از کتاب
در این کتاب، مفهوم Design Justice معرفی شده است؛ مفهومی که به تحلیل نحوهی توزیع نابرابر قدرت و منابع از طریق طراحی میپردازد و نشان میدهد که چگونه ابزارها، سیستمها و فرآیندهای طراحی میتوانند نهتنها مشکلات را حل کنند بلکه در برخی موارد این مشکلات را تشدید کنند. تمرکز اصلی کتاب بر چگونگی درگیرکردن جوامع در فرآیند طراحی است تا نیازها و دیدگاههای آنها بهطور موثری بازتاب داده شود.
کتاب در عین حال که به تحلیل سیستمهای ناعادلانه میپردازد، از راهکارهایی نیز صحبت میکند که مدافع ایجاد فرآیندهای طراحی شفافتر، فراگیرتر و انسانیتر هستند. در فصلهای مختلف، به نمونههایی واقعی که این اصول و مدلها در آن قابل اجرا هستند اشاره میشود، از جمله مسائل مربوط به فناوری، اطلاعات و حتی طراحی محیط فیزیکی.
نکات کلیدی
- Design Justice فراتر از یک رویکرد طراحی صرف است؛ این یک جنبش فرهنگی و اجتماعی مبتنی بر اصول عدالت است.
- این کتاب نشان میدهد که چگونه فرآیندهای طراحی عموماً به نفع گروههای قدرتمند است و چگونه میتوان تصمیمات طراحی را برای اولویت دادن به گروههای محروم بازنگری کرد.
- به اهمیت مشارکت جوامع متعدد و غیرمتمرکز در فرآیندهای تصمیمگیری طراحی تأکید دارد.
- نقاط ضعف و آسیبهای بالقوه در رویکردهای رایج در طراحی تکنولوژی، سیاستگذاریها و زیرساختها را آشکار میکند.
نقلقولهای معروف از کتاب
"Design privileges some while marginalizing others."
"The tools we design reflect and reproduce social norms, values, and hierarchies."
"Justice-oriented design is not only possible, it’s necessary."
چرا این کتاب اهمیت دارد؟
کتاب «Design Justice» به دلایل متعددی اثری ضروری است:
نخست، این کتاب نگرشی جدید ارائه میدهد که طراحان و تصمیمگیران را به چالش میکشد تا تأثیرات اجتماعی کارهای خود را بهتر درک کنند و مسئولیت بیشتری نسبت به جوامع متأثر بپذیرند. دوم، این اثر بستری برای اجرای رویکردهای عادلانهتر و مشارکتیتر در فرآیندهای طراحی فراهم میکند. در دنیایی که فناوری و سیاستهای عمومی تأثیر مستقیمی بر زندگی مردم دارند، فهم مفاهیمی نظیر Design Justice برای افرادی که در این عرصهها فعالیت میکنند، حیاتی است.
علاوه بر این، این کتاب به عنوان یک منبع آموزشی برای کسانی که میخواهند عدالت اجتماعی را در بطن فرآیندهای طراحی وارد کنند، بسیار کاربردی است. این اثر الهامبخش فعالان، محققان، طراحان و حتی سیاستگذاران خواهد بود.